BÀI ĐỌC THÊM
CÔNG ĐỒNG CLERMONT - 1095
(...) Với bản tường thuật cảm động đầy chi tiết, đức Urbano II trình bày về những đau khổ do áp bức của người Sarrasins dành cho các tín hữu Đông phương. Trong bài diễn từ đạo đức, ngài cảm xúc và khóc lên khi gợi đến việc người ta dày xéo dưới chân Giêrusalem và Thánh Địa mà xưa đức Giêsu và các thân hữu đã sinh sống. Thế là, ngài đã làm cho nhiều thính giả cùng khóc với ngài, vì chia sẻ sự xúc động sâu xa và lòng cảm thương của ngài với những người anh em mình.
Rồi với giọng điệu hùng hồn, ngài đọc một diễn văn dài đầy tính thuyết phục, kêu mời những người tây phương cùng bạn bè, hãy tôn trọng lời thề bảo vệ hòa bình,hãy mang dấu Thánh Giá trên vai phải. Ngài kêu mời họ, những chiến sĩ ưu tú hãy cho dân ngoại biết khả năng chiến đấu của mình. (...)
Thế là người giàu kẻ nghèo, cả phụ nữ, đan sĩ lẫn giáo sĩ và nông dân đều khao khát mong muốn đi Giêrusalem, hoặc hỗ trợ cho những người lên đường. Các ông chồng sẵn sàng bỏ nhà cửa lẫn bà vợ yêu quý. Nhưng các bà lại la lên, đòi theo nam giới trong đoàn hành hương, dù phải bỏ lại toàn bộ tài sản.Nhiều gia sản trước giá rất mắc, nay được bán rẻ mạt, để mua sắm vũ khí tham gia cuộc phục hận của Chúa trước đám bạn thiết của đức Allah . Cả những kẻ trộm cướp và gian ác cũng biểu lộ nỗi bất bình. Họ được ơn Chúa, xưng thú tội lỗi, sẵn sàng từ bỏ tất cả để tham gia Thập tự quân đền tội mình.
Thế nhưng, đức thánh cha còn nhìn xa hơn , ngài muốn mọi người có thể cầm vũ khí đều tham gia cuộc chiến chống lại kẻ thù của Chúa, nên ngài xá giải cho họ mọi tội lỗi, hình phạt khi họ khởi sự cần Thánh giá Chúa.
(Đan sĩ Oderic Vital, LSGH 1135 - JC, Để đọc LSGH I,p.162)
CHIẾM GIÊRUSALEM NGÀY 15.7.1099
Binh Thánh giá lần I
(...) Thứ sáu (15.7) trời đã sáng tỏ, chúng tôi tổng tấn công thành phố,lòng đầy lo ngại vì không được quyền tàn phá. Đến đúng giờ Chúa ta chết khổ hình thập giá, các hiệp sĩ của ta chiến đấu dũng mãnh tại các lâu đài, trong đó có công tước Godefroi và em ông là bá tước Eutache. Bấy giờ một hiệp sĩ của ta tên là Liétaud dùng thang đã lên được tường thành. Tức thì nhóm bảo vệ thành bỏ chạy. Quân ta rượt theo, truy lùng mãi đến tận đền thờ Salomon để chém giết, tại đó xảy ra một cuộc thảm sát và quân ta dầm chân trong máu đến mắt cá chân (...).
Sau khi thắng dân ngoại, quân ta bắt được trong đền thờ khá đông đàn ông và phụ nữ. Quân ta đã giết tất cả chỉ để lại một số kẻ có vẻ hiền lành. Khi đó trên nóc đền thờ Salomon, còn một nhóm nữa, nhưng Tancrède và Gaston ra hiệu cờ dung tha. Thế rồi, thập tự quân ùa ra khắp phố, tịch thu vàng bạc, lừa ngựa, cướp phá những nhà cửa đầy ắp của cải.
Rồi sung sướng và khóc lên mừng rỡ vì đã trả được món nợ với Đấng Cứu Thế (lời thề mang Thánh Giá), quân ta đến bên Thánh Mộ để tôn thờ Ngài. Sáng hôm sau quân ta lên mái đền thờ tấn công bọn Sarrasins, đàn ông hay đàn bà, chúng ta đều tuốt gươm giết hết.Thấy một vài kẻ từ mái đền thờ lao xuống đất (tự tử) , Tancrède tỏ vẻ bất bình.
(Tường thuật của một hiệp sĩ tham gia cuộc chiến. JC, Để đọc LSGH I,p.163)
Ghi chú :
* Người Ba Tư chiếm Giêrusalem năm 614, và đưa Thánh giá về nước.
Năm 626, hoàng đế Heraclius tái chiếm được Thánh địa và đòi lại Thánh Giá. Vua muốn tự mình vác Thánh Giá vào đền thờ nhưng không đi được. Sau nghe lời giám mục Giêrusalem, ông phải cởi hoàng bào ra, ông mới có thể vác Thánh Giá của Chúa. Giáo hội kỉ niệm biến cố này vào ngày lễ Suy tôn Thánh Giá (l4.9).
BINH THÁNH GIÁ TRẺ EM :
Sau cuộc thánh chiến thứ IV, năm 1212, có hai cuộc binh thánh giá trẻ em :
- Chú bé chăn cừu Stephano de Cloyes ở Pháp rủ được 30.000 thiếu niên xuống tàu từ Marseille. Chúng gặp bão, 2/3 bị chết đuối, số còn lại dạt vào bờ biển Phi Châu
- Em Nicolas ở Đức cũng kêu gọi được gần 20 ngàn bạn đồng tuổi.Chúng rủ nhau vượt núi Alpes. Nhiều em chết bỏ xác dọc đường. Số còn lại được giám mục Brisida săn sóc và xin Roma tháo lời thề thánh chiến của chúng. Đức Honorio III chỉ tháo lời khấn cho những em nhỏ tuổi, còn các em lớn, ngài tạo cơ hội để chúng sẽ thực hiện lời khấn đó trong tương lai.
NHÓM VAUDOIS Ở LYON
Lạc giáo Vaudois, nhóm người nghèo ở Lyon xuất hiện khoảng năm 1170. Sáng lập ra nó là Valdès ở Lyon. Tên của y được đặt cho nhóm. Y giàu có nhưng bỏ hết của cải tự nhận mình sống nghèo theo gương các tông đồ. Y dịch ra ngôn ngữ bình dân sách Tin mừng, các sách thánh khác, cùng một số lời hay ý đẹp của các thánh Augustino, Giêronimo, Ambrosio, Gregorio, rồi xếp thành từng chương, mà y và đồng bọn gọi là sách châm ngôn. Bọn chúng đọc thường xuyên mà chẳng hiểu gì, thế mà chúng dám tự phụ nhận cho mình nhiệm vụ của các tông đồ (dù dốt nát), dám giảng tin mừng trên đường phố và các nơi công cộng.
(...) Tổng giám mục Lyon là Gioan gọi chúng đến cấm giảng. Chúng từ chối vâng lời, biện hộ cho sự điên rổ của mình rằng : phải vâng lời Thiên Chúa hơn vâng lời người ta. Chúng lấy lại mệnh lệnh Chúa phái các tông đồ đi giảng cho mọi tạo vật, áp dụng cho mình điều Chúa nói với các tông đồ, mà chúng cả gan nhận là người theo gương bằng lối sống nghèo giả bộ sống thánh thiện. Thực vậy, chúng khinh thường các giáo sĩ và giám mục vì chúng nói các ngài sống giàu có và hưởng thụ.
(...) Bị cấm giảng chúng lại không vâng lời, do đó bị kết án khiếm diện lưu đày, bị đuổi khỏi thành phố và quê hương ... Ghen ghét với quyền bính giáo hội đã và vẫn là điều rối chính của nhóm Vaudois.
(Bernard Gui 1260-1331, Manuel de l'inquisiteur. JC, Để đọc LSGH I,p.167)
CATHARES : BÈ MANIKÊ MỚI
Lạc giáo theo phái Manikê, lầm lạc tuyên xưng hai vị thần, một Chúa thiện và một chúa ác. Họ quả quyết việc tạo dựng vạn vật hữu hình không do Cha trên trời (Chúa thiện) mà do ma quỉ Satan, do thần ác ...
Cũng thế họ nói có hai giáo hội : một tốt là nhóm họ mà họ tự nhận là của Chúa Kitô; giáo hội kia xấu là giáo hội Roma, mà họ gọi là bà mẹ thông dâm, Babylon, con điếm vĩ đại, đền thờ ma quỉ, hội đường của Satan ... Họ thay phép rửa bằng nước bằng phép rửa thiêng liêng, gọi là Consolamentum, của Thánh Thần !
Họ chối đức Kitô nhập thể trong lòng Mẹ Maria và nói ngài không có thân xác như mọi người khác; rằng ngài không chết trên Thánh giá, không phục sinh từ cõi chết; rằng Ngài không lên trời với xác phàm vì tất cả đều chỉ là hình bóng...
(Bernard Gui, JC Để đọc LSGH, I, p 169)
GIÁM MỤC PHỤNG SỰ HÒA BÌNH
Gm Wason gửi Gm Chalon : Chúng ta không có quyền nhờ gươm trần thế giết những người mà Tạo Hóa và Đấng Cứu Thế muốn họ sống để đưa họ khỏi lửa của quỷ thần ... Những người hôm nay là đối thủ của ta, biết đâu nhờ ơn Chúa, lại ở cao hơn ta trong thiên đàng (...). Chúng ta được Chúa xức dầu để đem lại sự sống chứ đâu phải để giết chết !
(JC Để đọc LSGH I, p173)
CÁC KHOẢN LUẬT TÒA TRA
1) Luật Frederic chống lạc giáo : 1224
Bất cứ ai đã được giám mục địa phận xác định là lạc giáo, sẽ bị bắt ngay lập tức và đưa lên giàn lửa. Nhưng nếu các quan tòa thấy nên để cho y sống để thuyết phục những kẻ lạc giáo khác, người ta sẽ cắt lưỡi để y không thể báng bổ đức tin Công giáo và danh Thiên Chúa nữa.
2) Công đồng Toulouse : 1229
Tại mỗi xứ đạo trong thành cũng như ngoại thành, giám mục sẽ chỉ định hai, ba giáo hữu hoặc nhiều hơn nếu cần. Những người này tuyên thệ và truy lùng cẩn thận các kẻ lạc đạo trong vùng. Họ sẽ sục sạo hết các nhà, phòng hay hầm hố ngụy trang cần phải loại bỏ. Khi phát hiện ra kẻ lạc đạo hoặc những kẻ tín nhiệm, ủng hộ, chứa chấp hoặc bênh vực lạc giáo, họ sẽ tìm cách khi chúng chưa kịp trốn, báo tin nhanh bao nhiêu có thể cho giám mục và lãnh chúa trong vùng hoặc các quan tòa.
Những vị này phải truy lùng kỹ lưỡng các lạc giáo tụ họp trong làng, nhà hoặc rừng rú, và phải phá tan sào huyệt của chúng.
3) Đức Gregorio gửi các Gíam mục Pháp : 1233
Xét rằng giữa muôn thứ bận rộn, chư huynh khó có thể chu toàn nỗi những vất vả của công tác nặng nề. Vì thế, quả là hợp lý việc chia sẻ bớt gánh nặng của chư huynh, ta gửi đến chư huynh những Anh Em chuyên sứ mạng chống lạc giáo tại Pháp và các làng phụ cận. Ta yêu cầu chư huynh tiếp đón các vị cách chân thành và xử đối xứng đáng, chấp thuận cho các vị làm cố vấn để giúp đỡ hỗ trợ chư huynh trong việc này, hầu anh em đó có thể chu toàn được sứ mạng đã được ủy thác.
(JC,Để đọc LSGH I,p 173)
ĐỨC TÍNH CỦA SỬ GIA
Giáo hội là bí tích sự sống, là nhiệm thể Chúa Kitô, và là đền thờ Thánh Linh, nhưng đồng thời cũng là tổ chức nhân loại. Sử gia có niềm tin, có sự trang nghiêm của một tín hữu bước vào thánh điện, tìm hiệp thông với sự hiện diện của Chúa và các chi thể của Ngài, nhưng cũng phải nghiêm chỉnh tuân theo tính chính xác của phương pháp sử.
Đức Lêo VIII trong một buổi tiếp kiến các sử gia ngày 18.8.1883, đã nhắc lại câu cách ngôn của Cicêro : "Ne quid falsi dicere audeat, ne quid veri non audeat",
Tạm dịch là : " Không dám nói sai, không sợ nói phải ".
